1

Umucyo ufite ingaruka zitandukanye kubuzima bwumuntu, injyana ya biologiya, kumenya amarangamutima, metabolism hamwe nubudahangarwa binyuze mu ngaruka z’ibinyabuzima zitagaragara kandi zitagaragara, kandi ni ikoranabuhanga ry’ingenzi ku buzima bw’imiturire y’abantu hibandwa cyane ku mipaka y’imyubakire, optique, siyanse yubuzima nubuhanga bwibidukikije.

Uruhare rukiza rwumucyo mumwanya wa Habitat

Imijyi yihuse yateye imbere mu mibereho n’ubukungu no kuzamura imibereho y’abaturage, ariko kandi bizana ibibazo bikomeye ku buzima bw’abantu.Gusaza kwinshi kwimiterere yabaturage, umuvuduko wihuse wubuzima bwimibereho, umuvuduko ukabije wamarushanwa mumurimo no kwiga, no gukoresha kenshi ibikoresho byubwenge bwa elegitoronike byatumye habaho ibibazo byubuzima bugaragara ndetse binongera ibyago byumubiri bitandukanye n'indwara zo mu mutwe.Duhereye ku isoko yo guteza imbere ubuzima, uburyo butandukanye bwo kwivuza bw’ubuzima, uburyo nuburyo bwo kugenzura byimazeyo leta y’uburinganire bigomba gushakishwa byihutirwa kandi bigatezwa imbere.Umucyo nigice cyingenzi cyibidukikije byumubiri wabantu kandi bigira ingaruka zubuzima butandukanye bwa "visual-physique-psychologique".Igipimo cyiza CYIZA, kizwi cyane mu bijyanye n’inyubako nzima, hamwe n’ibintu icyenda by’ibanze by’inyubako nzima byasabwe n’ikigo gishinzwe ikirere, ubuzima n’ibidukikije ku isi by’ishuri ry’ubuzima rusange rya Harvard, byombi byibanda ku bidukikije.Nibyukuri ko binyuze muburyo bushyize mu gaciro bwumucyo, gukwirakwiza urumuri rutandukanijwe, urumuri rutanga urumuri hamwe ningamba zumucyo, kimwe nigishushanyo mbonera cyerekana imiterere yumucyo hamwe nubuhanzi bwitangazamakuru ryoroheje, bifite akamaro kanini mubushakashatsi gukoresha urumuri muburyo butaziguye. nuburyo bwiza, bwizewe kandi butagira ingaruka-zidafite uruhare runini mubuzima bwubuzima bwabantu kugirango bakureho ingaruka mbi ziterwa nimpamvu zitera ibidukikije.

Ubushakashatsi Bwuzuye Ibidukikije Kubuzima bwa Habitat1

ibintu bigira ingaruka kubidukikije

Ibidukikije byoroheje nubuzima bugaragara

Ingaruka z'umucyo ku buzima bwa muntu zigabanijwemo ibice bibiri: ibiboneka n'ibitagaragara.Kurenga 80% yamakuru abantu babona kubyerekeye isi yo hanze baboneka hakoreshejwe uburyo bwo kureba.Kubwibyo, ubwiza bwamashusho bugira ingaruka kumyitwarire ninshi mubikorwa nkakazi, imyidagaduro, imikoranire, no kwidagadura, kandi bifitanye isano rya bugufi nubuzima bwiza.Ijisho ni urugingo rwumuntu ruhanitse cyane, kandi nuburyo bubi bwo kumurika nkumucyo udahagije, igicucu, urumuri, urumuri rwa strobe, hamwe no gukurura amakuru menshi cyane ntibizatuma gusa ibikorwa bigabanuka, umunaniro ugaragara, kandi bigabanya imikorere, ariko kandi bikabangamira imikorere. imikorere myiza yibikorwa, ningaruka zigihe kirekire zo guteranya bizatera myopiya, kwihuta kwangirika, kandi bizana ibyangiritse bidasubirwaho.Ubushinwa bushora imari myinshi mu bukungu n’ubukungu mu rwego rwo kurinda ubuzima bw’igihugu buri mwaka, kandi guteza imbere urumuri rw’ahantu hatuwe ni kimwe mu bikorwa by’ingenzi.

Hariho isano yuzuzanya hagati yimikorere yijisho ryumuntu, umurimo ugaragara nibidukikije.Umubare munini wubushakashatsi wakozwe hafi yubushobozi bwo kubona bwabantu batandukanye nkingimbi, abakuze, nabasaza bafite imikorere itandukanye nkimpapuro, VDT, hamwe no gutunganya neza, kugirango bagere kumiterere yumucyo ukenewe kugirango ukore neza. no guhumurizwa kugaragara.Mu mbaraga zidatezuka z’amashyirahamwe y’abashakashatsi n’abashakashatsi bahagarariwe na CIE n’intiti y’umunyamerika Perter Boyce, hashyizweho ubwumvikane ku ngaruka z’ibidukikije by’umucyo nka kumurika, kumurika, gukwirakwiza amashusho y’umucyo, gukwirakwiza ibara ry’umucyo no gutanga amabara ku mashusho ubuziranenge, hamwe ninganda zitandukanye zinganda nibisobanuro byatangijwe mugihugu ndetse no mumahanga kugirango bayobore igishushanyo mbonera cyibidukikije byubaka.

Injyana yumucyo nibinyabuzima

Umubiri wumuntu ufite isaha idasanzwe yitwa "biorhythm", igenga inzira nyinshi zifatika nko gusinzira, kugaburira, metabolisme, imisemburo ya hormone no gukingira indwara, kubungabunga homeostasis nziza yumubiri.Imivurungano yinjyana yibinyabuzima itera umubyibuho ukabije, kanseri, indwara zifata ubwonko nizindi ndwara, kandi bigira ingaruka no kuvura no gusubiza mu buzima indwara.Usibye utugingo ngengabuzima twa cone na selile, ubwoko bwa gatatu bwingirabuzimafatizo, selile yihariye ya Photoreceptor ganglion selile (ipRGCs), ibaho muri retina y’inyamabere kandi ifite amafoto yumucyo utanga urumuri hamwe nibimenyetso byerekana urumuri rwikigo gishinzwe kugenzura injyana - Barabishoboye kubona mu buryo butaziguye urumuri rutanga ibimenyetso byerekana urumuri kuri suprachiasmatic nucleus (SCN), ikora inzira itagaragara yerekana amashusho yumucyo kandi ikagira ingaruka kumasohoro ya pineal melatonin, cortisol nindi misemburo yingenzi yabantu, bityo bikagenga injyana yibinyabuzima.

Umucyo Enviroment Ubushakashatsi Kubuzima bwa Habitat2

Inzira igaragara kandi itari iyerekanwa ryibikorwa byumucyo

Ingaruka yinjyana yumucyo nicyo kintu cyibanze mubikorwa byubushakashatsi mubidukikije biterwa nubuzima bwabantu.Ibyumba by’ishuri, biro, ibitaro, hamwe n’ahantu h'ubutaka byashyizeho uburyo bwo gucana injyana ya dinamike kugira ngo urusheho gusinzira nijoro no kwita ku bitekerezo no kuba maso mu gihe cyo kubyuka ku manywa.Injyana ya Rhythmic yabaye ikimenyetso cyingenzi cyibidukikije bifite urumuri rwiza, kandi isuzuma ryinshi ryingaruka zaryo ubu ni ikintu gishya cyibandwaho mubice bifitanye isano murugo ndetse no hanze yarwo.

Ingaruka z'amarangamutima

Ku ruhande rumwe, John A. Schindler, umuganga wimenyereza umwuga muri Amerika, yerekanye mu gitabo cye Uburyo bwo kubaho iminsi 365 mu mwaka ko indwara zigera kuri 76% zifitanye isano n’imyumvire mibi.Urufunguzo rwo kwirinda indwara no guteza imbere ubuzima bwumubiri nubwenge nugukomeza ibitekerezo byiza kandi byiza mumitekerereze muguhindura amarangamutima muburyo bushyize mu gaciro.Umucyo wera wera watangijwe mu kuvura indwara ziterwa n’ibihe mu myaka ya za 1980 hamwe n’ingaruka zidasanzwe, kandi ibyavuye mu bushakashatsi bw’ubuvuzi bwakurikiyeho byerekanaga kandi ko urumuri rugira ingaruka nziza mu kuvura indwara yo kwiheba nyuma yo kubyara, syndrome de pre-menstrual, na disikuru idakira. .

Ku rundi ruhande, urumuri, ibara n'umwanya hamwe bigira ibidukikije bigaragara byerekana ururimi rw'amarangamutima, bigatuma urumuri rufitanye isano rya bugufi n'ubwenge bw'abantu hamwe n'amarangamutima.John Flynn, umupayiniya mu bushakashatsi bw’umucyo wa psychologiya, yerekanye ko impinduka z’umucyo zizatanga ibisubizo bitandukanye ku mwanya, kugaragara neza, kwiherera, kwinezeza, kuruhuka, no kugorana.Ingaruka yibonekeje yumucyo namabara ikoreshwa muguteza ahantu hamwe nikirere gikangura amarangamutima kandi kigatera amarangamutima yihariye.Kurugero, urukurikirane rwa James Turrell rwerekana ibihangano byoroheje byubaka ibyiyumvo byamarangamutima kuva kuri psychologique kugeza kuri surreal binyuze mubyumviro byumvikana.

Ubushakashatsi Bwuzuye Ibidukikije Kubuzima bwa Habitat3

James Terrell's Immersive Light Artwork

Imyitozo mishya yuburyo bwiza bwibidukikije byumucyo mubuzima bwabantu

Imyitozo no guhanga udushya tw’umucyo uturuka ku gukurikirana ubudahwema ubuzima bwabantu kandi byuzuye ibishoboka bitagira akagero.Nubwo abantu basobanukiwe ningaruka nini zumucyo mubyerekezo, physiologiya na psychologiya binyuze munzira zitandukanye, haracyari uburyo bukomeye bwibikorwa bigomba gushakishwa.Hamwe nogukomeza ubumenyi bwabantu mubuzima nubuzima, hamwe nubusabane burushijeho kuba hagati yikoranabuhanga ryamakuru nkubwubatsi bwubwenge, amakuru manini, kubara ibicu, itumanaho ridafite insinga na interineti yibintu hamwe nububiko bwabantu hamwe nubuzima bwabantu, imiterere nibirimo byabantu. ubuzima buzira umuze burahinduka, kandi ibisobanuro nubushakashatsi bwubuzima bwumucyo bizakomeza kwaguka ndetse binasenywe.

Inkomoko: Kubaka Ibihe


Igihe cyo kohereza: Ukwakira-28-2022